De theorie van Yin en Yang, gebaseerd op de Taoisme filosofie uit het klassieke China, is een van de meest fundamentele theorieën van Traditionele Chinese Geneeskunde. Volgens deze theorie is de tegenstelling van Yin en Yang een fundamentele natuurwet, welke gebaseerd op de Daoisme waarbij de wereld in zijn natuurlijke waarde wordt geobserveerd. Hierdoor vormt dit de basis voor de Chinese medicatie.
De directe betekenissen van yin en yang in het Chinees zijn de lichte en donkere zijden van een object. De Chinese filosofie hanteert yin en yang om een breder bereik te hanteren van bijvoorbeeld de volgende mogelijkheden: koud en warm, langzaam en snel, stil en bewegend, mannelijk en vrouwelijk, boven en onder. In het universum bestaan verschillende relaties tussen Yin en Yang, zoals tegenstelling, ondersteuning, aanval, onderlinge afhankelijkheid en transformatie.
Tot de categorie Yang behoren in het algemeen de verschijnselen die dynamisch, extern, opwaarts, stralend en actief zijn of betrekking hebben op functionele activiteit. Daarentegen behoren verschijnselen die statische, intern, neerwaarts, donker of passief zijn of die betrekking hebben op materiele stoffen tot de categorie Yin. In de traditionele Chinese Geneeskunde worden deze concepten gebruikt om problemen samen te vatten en te verklaren op het vak van onder andere anatomie, fysiologie, pathologie, diagnose, preventie en behandeling.
De functie van Yin en Yang volgt de theorie van tegenovergestelde eenheden. Met andere woorden, yin en yang zijn met elkaar in conflict maar tegelijkertijd zijn zij wederzijds van elkaar afhankelijk. De aard van yin en yang is relatief, waarbij beide zijden aanwezig moeten zijn. Zonder koud zou er geen warmte kunnen zijn. Zonder beweging zou er geen stilstand kunnen zijn, zonder donker zou er geen licht kunnen zijn. De belangrijkste voorbeeld van de afhankelijkheid tussen Yin en Yang betreft de relatie tussen substantie en functie. Enkel met een ruime substantie kan het menselijke lichaam gezond zijn. Wanneer de functionele processen in een goede conditie verkeren kunnen de essentiele substanties doelmatig op peil gehouden worden.
De tegenoverstellingen in alle objecten en fenomenen zijn voortdurend in beweging en verandering. De stijging, groei en vooruitgang van iets betekent tevens ook het verlies, daling en achteruitgang van iets anders. Bijvoorbeeld, dag wordt gekenmerkt met yang terwijl nacht gekenmerkt wordt met yin. De ochtend wordt gezien als yang in yang. De middag wordt gezien als de yin in de yang. De avond wordt gezien als yin in yin. Middennacht wordt gezien als yang in yin. De zaad (Yin) groeit in de natuur (Yang), en keert bij sterfte terug naar de aarde (Yin). Dit proces vindt plaats met de veranderingen van de seizonen. Winter (Yin) verandert met de lente naar de zomer (Yang), welke verandert naar de herfst en winter. Doordat de natuurlijke fenomenen voortdurend in beweging zijn tussen yin en yang, is de verandering en transformatie van yin en yang een universele wet geworden.
Ook in het menselijk lichaam worden Yin en Yang onderscheiden: zo is de bovenkant van het lichaam Yang en de onderkant Yin; de achterkant is Yang, de voorkant is Yin De Chinezen ontdekten dat iemand ziek kan worden als het evenwicht tussen Yin en Yang in het lichaam verstoord is geraakt. Het kan zijn dat de balans teveel naar een kant is doorgeslagen, maar ook is het mogelijk dat de stroom van voortdurende verandering ergens stagneert (blokkade). Dat kan door externe omstandigheden komen (bijvoorbeeld het weer), maar ook door bijvoorbeeld verkeerde voeding, erfelijke eigenschappen of emotionele factoren. Als ziekte een uiting is van een verstoord evenwicht of van stagnatie van de levensenergie, dan kan genezing plaatsvinden door het evenwicht te herstellen. Een verstoord evenwicht kan in de context van Yin en Yang aangegeven worden met een overschot van Yin, een overschot van Yang, een tekort van Yin en een tekort van Yang.
Het herstellen van evenwicht is wat bereikt kan worden met acupunctuur of Tuina. Door een Tuina of Acupunctuur behandeling worden de blokkades opgeheven en kan de energie weer vrij stromen, het evenwicht kan zich herstellen en de ziekte verdwijnt. Een goede therapeut zal daarom eerst onderzoeken hoe bepaalde klachten zijn ontstaan. Met andere woorden; hoe het gekomen kan zijn dat de energie is geblokkeerd of in disbalans is geraakt.